- Διομήδης
- I
Όνομα μυθολογικών προσώπων.1. Μυθολογικός ήρωας, γιος του βασιλιά της Αιτωλίας Τυδέα και της Δηιπύλης, κόρης του βασιλιά του Άργους, Αδράστου. Όταν μεγάλωσε ο Δ. θέλησε να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του, ο οποίος ήταν ένας από τους Επτά επί Θήβας και είχε σκοτωθεί από τον Θηβαίο Μελάνιππο. Γι’ αυτό πήρε μέρος στην εκστρατεία των Επιγόνων, δηλαδή των γιων των επτά στρατηγών, και με τη γενναιότητά του συνέβαλε στην κατάληψη της Θήβας. Κατόπιν εκστράτευσε εναντίον της Αιτωλίας και επανέφερε στον θρόνο τον παππού του, Οινέα, τον οποίο είχαν εκθρονίσει οι γιοι του Αγρίου. Όταν επέστρεψε στο Άργος, ο Δ. παντρεύτηκε την Αιγιάλη, εγγονή του Αδράστου, τον οποίο διαδέχτηκε στον θρόνο.Ο Δ. πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο, επικεφαλής των Αργείων, με ογδόντα πλοία και υπαρχηγό τον Σθένελο. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν σπουδαίος πολεμιστής, ο πιο γενναίος μετά τον Αχιλλέα και ισάξιος του Αίαντα. Ήταν προστατευόμενος της Αθηνάς, με τη βοήθεια της οποίας κατόρθωσε να πληγώσει την Αφροδίτη και τον γιο της Αινεία, καθώς και τον θεό του πολέμου, Άρη. O Δ., που διακρινόταν επίσης για την εξυπνάδα του, συνόδευσε τον Οδυσσέα σε διάφορες επιχειρήσεις: εισέβαλαν κρυφά στην Τροία και έκλεψαν το Παλλάδιο (ομοίωμα της Αθηνάς), πήγαν στη Λήμνο για να πάρουν τα όπλα του Φιλοκτήτη και στη Σκύρο για να φέρουν τον Νεοπτόλεμο στην Τροία. Όταν ο Αγαμέμνων πρότεινε στη συνέλευση των Αχαιών να λύσουν την πολιορκία και να φύγουν, o Δ. ήταν ο μόνος που τόλμησε να του αντιμιλήσει, κατηγορώντας τον ως υπεύθυνο για την οργή του Αχιλλέα και δηλώνοντας ότι o ίδιος θα έμενε ακόμα και μόνος του, αν χρειαζόταν, για να κυριεύσει την Τροία.Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στο Άργος, απ’ όπου όμως αναγκάστηκε να φύγει, γιατί η άπιστη σύζυγός του, Αιγιάλη, στην oποία η Αφροδίτη είχε εμπνεύσει έρωτα προς άλλον άντρα για να εκδικηθεί τον Δ. για τον τραυματισμό της, του είχε στήσει ενέδρα. Κατέφυγε στην Απουλία της Κάτω Ιταλίας, όπου βοήθησε τον βασιλιά Δαύνο στον πόλεμό του κατά των Μεσσαπίων. Για να τον ευχαριστήσει, ο Δαύνος του παραχώρησε τμήμα της χώρας και του έδωσε την κόρη του Ευίπη για σύζυγο. Διάφοροι μύθοι υπάρχουν σχετικά με τον θάνατο του Δ. Άλλοι αναφέρουν ότι πέθανε στο πελοποννησιακό Άργος, άλλοι στην Κάτω Ιταλία, ενώ μία άλλη παραλλαγή αναφέρει ότι ο Δ. εξαφανίστηκε σε μια συστάδα νησιών, που ονομάστηκαν από αυτόν Διομήδειοι νήσοι (βλ. λ.).Πολλές πόλεις της Ιταλίας θεωρούσαν τον Δ. ιδρυτή τους και τον λάτρευαν ως ήρωα. Στην Ομβρία της Ιταλίας θυσίαζαν στον Δ. κάθε χρόνο λευκά άλογα και στην Κύπρο τελούσαν ανθρωποθυσίες προς τιμήν του. Στο Άργος μετέφεραν κάθε χρόνο με πομπή την ασπίδα του και την έπλεναν στον Ίναχο ποταμό.2. Μυθολογικός βασιλιάς των Βιστόνων της Θράκης, γιος του Άρη και της Κυρήνης. Η μυθολογική παράδοση αναφέρει ότι έτρεφε τα άλογά του με ανθρώπινες σάρκες. Ο Ηρακλής, τον οποίο είχε διατάξει ο Ευρυσθέας να του φέρει τα άγρια άλογα του Δ. (όγδοος άθλος), κατάφερε να τα αιχμαλωτίσει και, αφού νίκησε τους Βίστονες, παρέδωσε τον Δ. στα άλογά του για να τον κατασπαράξουν. Στη συνέχεια, ο Ηρακλής κατόρθωσε να οδηγήσει τα άλογα έως τον Ευρυσθέα, ο οποίος τα άφησε ελεύθερα στον Όλυμπο, όπου τα κατασπάραξαν άγρια θηρία.II
Ο Διομήδης και ο Οδυσσέας αρπάζουν το Παλλάδιο, σε μαρμάρινο ανάγλυφο της ελληνιστικής περιόδου.
(1ος αι. π.Χ.). Αθηναίος κωμικός ποιητής. Σύμφωνα με στοιχεία από διάφορες επιγραφές, ο Δ. νίκησε σε ποιητικούς αγώνες στη Μαγνησία και στην Επίδαυρο, όπου προς τιμήν του στήθηκε ανδριάντας. Επίσης ανδριάντας του, τον οποίο είχε φιλοτεχνήσει ο Δημήτριος ο Πτελεάσιος, υπήρχε και στο θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα.IIIΌνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.1. Μαρτύρησε με σπαθί. Η μνήμη του τιμάται στις 2 Σεπτεμβρίου.2. Τιμάται στις 11 Σεπτεμβρίου. Δεν υπάρχουν βιογραφικά στοιχεία του.3. Μαρτύρησε στα χρόνια του Τραϊανού (98-117) με αποκεφαλισμό. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Ιουλίου.4. Καταγόταν από την Ταρσό και ήταν γιατρός. Μαρτύρησε και αποκεφαλίστηκε νεκρός στα χρόνια του Διοκλητιανού. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Αυγούστου.5. Μαρτύρησε μαζί με τον Λαυρέντιο με απαγχονισμό σε πλάτανο. Η μνήμη τους τιμάται στις 28 Αυγούστου.6. Καταγόταν από την Κύπρο και ήταν μαθητής του επισκόπου Τριφυλλίου, μαζί με τον οποίο τιμάται στις 29 Οκτωβρίου.
Dictionary of Greek. 2013.